Vlaardingen

Door: Arnout Hoekstra. Archeologie is een onderdeel van mijn portefeuille waar ik enorm veel energie van krijg. Ten eerste omdat Vlaardingen een geweldige geschiedenis heeft, en ten tweede omdat er nog geweldig veel mogelijkheden zijn om ONZE historie te benutten om onze stad en onze identiteit neer te zetten als die van een volk met karakter en een rijk verleden. De voetstappen van ons Vlaardingers gaan terug tot minstens 3.500 voor Christus. Wij hebben een verhaal te vertellen. Mijn collega Hans Versluijs (verantwoordelijk voor monumentenzorg) en ik hebben daarom onze uitgangspunten op papier gezet over hoe wij ons buitenerfgoed (gebouwd erfgoed, archeologie en historische landschappen) zouden moeten beheren, behouden en onder de aandacht moeten brengen.

Wij beschrijven in onze nieuwe notitie de uitgangspunten voor het beleid met betrekking tot beheer, het behoud en de publieksfunctie van het gebouwd erfgoed, de archeologie en de historische landschappen. De beleidsnota’s ‘Archeologie’ en ‘Monumentenzorg’ waren aan herziening toe. De laatste jaren heeft Vlaardingen een beschermd stadsgezicht en honderden beeldbepalende panden aangewezen. Daarnaast betekent de verplichting tot onderzoek en zorg voor landschappelijk erfgoed via de nieuwe Wet ruimtelijke ordening een extra opgave. De nieuwe notitie ‘Het Buiten Erfgoed’ beschrijft de bijdrage van erfgoed aan de versterking en ontwikkeling van onze stedelijke economie en de publieke aantrekkelijkheid daarin. Het zichtbaar maken van het Vlaardingse verleden; de Vlaardingen-Cultuur, de archeologie, het visserij- en haringverleden, is een belangrijke doelstelling  van de stichting Citymarketing. De trots van Vlaardingers en de aantrekkelijkheid voor bezoekers worden hiermee vergroot.  

De komende maanden willen collega Hans Versluijs en ik met de diverse lokale organisaties die zich hard maken voor ons buitenerfgoed in gesprek gaan over deze uitgangspunten:

 

Inleiding

‘Het Buiten Erfgoed’ formuleert de kaders voor de beleidsuitgangspunten met betrekking tot het beheer, het behoud en de publieksfunctie van het gebouwd erfgoed, de archeologie en de historische landschappen in Vlaardingen.

Paragraaf 1 benoemt een aantal kaderstellende uitgangspunten voor het te formuleren beleid, waarbij het tastbare van de Vlaardingse geschiedenis centraal staat. In paragraaf 2 leest u wat onze visie, missie en ambitie is voor dit Vlaardingse erfgoed, waarbij versterking het kernwoord is. Paragraaf 3 bevat de uitgangspunten om onze ambitie waar te maken; daarbij ligt de focus op inspirerend, eenvoudig en praktisch. De vervolgstappen staan in paragraaf 4 die gaat over beheer & behoud, collectie en publiek.

 

Uitgangspunten

a Vlaardingse Historische Canon

Vlaardingen heeft een rijke geschiedenis en die vormt een uniek verhaal. Samen met het Stadsarchief werken we dit verhaal uit in de Vlaardingse Historische Canon. Die historie maakt Vlaardingen tot wat het nu is, zij verklaart het heden van onze stad vanuit het verleden. Dat loopt van de vroege bewoners uit de ‘Vlaardingen Cultuur’ via de Romeinen, de Graven van Holland, de Ambachtsheren, de reders en visserslui naar de industrialisatie, de stadsuitbreidingen en de wederopbouw door tot in het heden van het Actieplan Wonen, het Actieplan Economie, de Citymarketing en het cultuurbeleid van De Creatieve Stad. De website www.geschiedenisvanvlaardingen.nl geeft daar een goede inkijk in.

 

b tastbaar

In en onder onze gemeente vinden we veel tastbare bewijzen van dit verhaal. Er is het gebouwd erfgoed waaronder monumentenzorg, historische structuren, beschermd stadgezicht, bouwhistorie en architectuur. Er zijn de archeologische verwachtings- en vindplaatsen. En de historische landschappen. Daarnaast kunnen we het industrieel - en mobiel erfgoed duiden. Bij dit erfgoed stuiten we voortdurend op dat bijzondere Vlaardingse verhaal. Daar moeten we voordeel uit putten. We zetten dat erfgoed in om de identiteit van de stad te versterken, om de stad aantrekkelijker te laten zijn.

 

c integrale aanpak

Wij zorgen in Vlaardingen goed voor ons erfgoed. Voorheen was er apart beleid voor monumentenzorg en voor archeologie. Om dit erfgoed krachtdadig in te zetten om de stad te versterken, is één visie nodig. We kiezen daarom voor een integrale aanpak, omdat monumentenzorg en archeologie elkaar aanvullen en deze verwantschap nu duidelijker wordt dan voorheen.

 

d actueel

Nu is het de tijd om een nieuw beleid in te zetten: de beleidsnota’s archeologie en monumentenzorg zijn aan herziening toe. De laatste jaren heeft Vlaardingen een beschermd stadsgezicht en honderden beeldbepalende panden aangewezen. Daarnaast betekent de verplichting tot onderzoek en zorg voor landschappelijk erfgoed via de nieuwe Wet ruimtelijke ordening een extra opgave. Inhoudelijk belangrijk is het in deze tijd van schaarse middelen om binnen de financiële kaders een publieke legitimatie te verwoorden met het doel ons erfgoed en de zorg ervoor in te zetten bij de versterking en ontwikkeling van onze stedelijke economie en de publieke aantrekkelijkheid ervan.

 

 

Visie, missie, ambitie

 

a visie

Erfgoedbeleid verbindt en versterkt ruimtelijke, economische, culturele en educatieve plannen, beleidskaders en afwegingen.

 

b missie

Erfgoed is een van de sterke punten van Vlaardingen. Het maakt de stad sterker, interessanter en aantrekkelijker voor bewoners, bedrijven en bezoekers. We vertellen het verhaal over het rijke verleden van Vlaardingen, geven het door aan volgende generaties en benutten het ten gunste van de stad. Zo vervullen we onze wettelijke taak en we doen dat zorgvuldig en op een verantwoorde wijze.

 

c ambitie

Vlaardingen is een vitale stad die geïnspireerd is door haar verleden.

 

Hoe gaan we onze visie, missie en ambitie waar maken?

 

Kort samengevat gaat het er om de tastbare herinneringen uit de Vlaardingse Historische Canon op inspirerende wijze te benutten om de stad te versterken als een vitale stad voor bewoners, bedrijven en bezoekers.

 

Daarom:

a) komt er gezamenlijk beleid voor archeologie, monumentenzorg en historisch landschap;

b) betrekken we dat beleid vroegtijdig bij ruimtelijk -, economisch- , cultureel - & educatief beleid en in

planvorming;

c) zetten we in op het behoud van erfgoed en betrekken het bij de verschillende ontwikkelingen en

activiteiten in de stad;

d) ontwikkelen we criteria voor wat we wel of niet moeten of mogen bewaren, zetten we ons in voor

herbestemming van gebouwd erfgoed, vindt stadsreparatie plaats waar dat mogelijk en nodig is en

documenteren we wat niet behouden blijft;

e) maken we een goed hanteerbaar beleid, een minimum aan regels voor burgers, faciliteren we het

bedrijfsleven en dat alles binnen de wettelijke kaders en gemeentelijke verordeningen;

f) werken we samen met andere partners en beleidsvelden;

g) blijven we bij dit alles binnen de bestaande financiële kaders.

Deze acties maken we concreet in een beheersplan, een collectieplan en een publieksplan.





Vervolgstappen

 

a beheer & behoud in een beheersplan

Het beheersplan biedt kaders voor het beheer en behoud van cultuurhistorische waarden boven en onder de grond. Het reguleert de manier waarop we daarmee omgaan. Het zorgt voor verbinding en versterking van ruimtelijke, economische, culturele en educatieve beleids- en planvorming. Uitgangspunt voor beheer en behoud is de Vlaardingse Historische Canon. Waar nodig vindt onderzoek plaats en ontwikkelen we plannen om de leemtes in onze kennis te vullen. De bestaande beleidskaders, wet- en regelgeving voor beheer en behoud voegen we samen. Waar nodig en mogelijk volgt vereenvoudiging, versterking en aanvulling. Er komt één (digitale) loketfunctie voor archeologie, monumentenzorg en historisch landschap. Daar kunnen grondroerders, eigenaars, aannemers en projectontwikkelaars terecht met hun plannen en vragen. We zorgen dat plan- en beleidsontwikkelaars en initiatiefnemers in een zo vroeg mogelijk stadium in hun werkproces in aanraking komen met erfgoed. Erfgoed is een van de belangen waarmee in een afweging rekening mee gehouden moet worden en vaak een gebiedsgerelateerde keuze. Beheer en behoud dragen bij aan een duurzame samenleving. Toetsing aan het beheersplan zorgt voor wel afgewogen keuzes waarbij erfgoed inspireert.

 

b tastbare herinneringen in een collectieplan

Onderdeel van het beheer & behoud is een collectieplan. Het collectieplan biedt inzicht in de samenstelling en betekenis van cultuurhistorisch waardevolle bebouwing, de archeologische verwachtingsgebieden, vindplaatsen & vondsten en de historische landschappen. Het collectieplan maakt onderscheid tussen hoofd- en bijzaken en levert een bijdrage aan de afweging van wat we wel of niet willen behouden en bewaren. De Vlaardingse Historische Canon is hier leidend in. Het gaat om gericht verzamelen, ontzamelen en bewaren volgens de geldende normen en wet- en regelgeving.

 

c legitimatie in een publieksplan

Het beheren, behouden en bewaren doen we niet ‘voor de lol’. Het verhaal van de Vlaardingse Historische Canon heeft alleen een functie als het verteld wordt. Het Citymarketingsplan is daar duidelijk over. Historisch Vlaardingen heeft een economische en maatschappelijke waarde voor huidige en toekomstige bewoners, bedrijven en bezoekers en brengt baten met zich mee. Een belangrijke stap in het benutten van erfgoed is het verbinden. Met andere beleidsterreinen, met maatschappelijke organisaties, bedrijven, burgers, initiatiefnemers en andere overheden. Door te inspireren, te faciliteren, te regisseren en aan te sluiten bij trends kan erfgoed hier van betekenis zijn. In educatief opzicht is het kennen van je geschiedenis een houvast voor de toekomst. De tastbare herinneringen eraan gaan we uitbaten ten behoeve van het publiek. Het publieksplan zal deze aanpak beschrijven.

 

d beheer, behoud, collectie en publiek komen samen in een depot

De collecties bevatten ook roerende items. Het zijn de bouwhistorische elementen na de sloop van een pand en de archeologische vondsten. Deze voorwerpen liggen nu opgeslagen op verschillende locaties in niet altijd optimale omstandigheden. Als we aan de hand van het beheersplan, het collectieplan en het publieksplan bepalen wat we willen bewaren en voor wie we dat doen, is het zaak een goede opbergplaats te hebben. Waar we ons erfgoed op verantwoorde wijze kunnen behouden. Zodat we niet met lege handen staan als we de Vlaardingse geschiedenis vertellen, maar een collectie hebben die door ons publiek, onze bewoners en bezoekers ge zien en gevoeld kan worden. Het depot zal gevestigd zijn op één locatie, waar voldoende ruimte is, die voldoet aan de eisen van deze tijd, waar de omstandigheden voldoen aan de Kwaliteitsnorm Nederlandse Archeologie (KNA), waar publiek zich welkom voelt en waar de educatieve taak tot z’n recht kan komen.