Vlaardingen

SP'ers Truus van Vugt en Remi Poppe gaan in de komende maanden een groot aantal bekende en onbekende lokale SP'ers aan u voorstellen door middel van een interview.
Zij stellen vragen over waarom mensen bij de SP zijn gekomen, wat ze doen binnen de SP en natuurlijk wat willen ze bereiken!
Het vorige interview was met SP wethouder Arnout Hoekstra, nu is aan de beurt SP-raadslid Ingrid Wijker.

We kennen je als bekend SP-raadslid. Hoe lang ben je al raadslid en hoe ben je bij de SP terecht gekomen?

Ik ben elf jaar raadslid. Ik ben bij de SP terecht gekomen omdat PvdA me niet meer aanstond en de SP een goed alternatief was. Na Wim Kok had ik het echt gehad met de partij, die draaikonterij. De SP was een echte linkse partij, een goede reden om er bij te gaan.
Je zit al lang in de raad. Heeft het neoliberale beleid in Den Haag tot veranderingen in je raadswerk geleid?
Lokaal heb je op te boksen tegen alle uitvoeringswetten die vanuit Den Haag onze kant opkomen. In de raad zelf heb ik niet zo’n verandering gemerkt. Lokale koers is vaak anders dan de landelijke, de raad richt zich op het lokale werk. De verhoudingen zijn minder scherp dan landelijk het geval is. De coalitie/oppositieverhouding is nog steeds daar, maar daarbij gaat het niet om inhoud.

Je maakt je goed druk om zaken die je als onrechtvaardig ziet. Waar komt dat vandaan?

Dat is dat onrechtvaardigheidsgevoel. Ik kan er absoluut niet tegen onrecht. Bijvoorbeeld het transport van de voedselbank, dat wilden ze afschaffen in het kader van de bezuinigingen, kosten van 120 euro per week, voor 150 gezinnen (intussen 230), terwijl ze net de Burgemeester & wethouders-kamers hadden opgeknapt voor tonnen. Daarbij had (toen nog) wethouder Ten Have zichzelf een plasmascherm cadeau gedaan van 16.000 euro, van gemeenschapsgeld. Als je dan wilt gaan beknibbelen op 120 euro voor mensen die afhankelijk zijn van de voedselbank, dan gaan bij mij dus alle haren overeind staan. Ik heb ze dat dan ook verweten in de gemeenteraad. Een krant schreef toen: “Ingrid Wijker ontploft”, en dat was ook zo. Ik vond dat zo onrechtvaardig, verkeerde belangen zeg maar. Je gaat niet beknibbelen op deze mensen. En dat ging ook zo met de TBV-ers. Dat begon heel klein en binnen no time had ik 60 mensen op mijn spreekuur. Dat is een jaar lang echt heel heavy geweest. Daar kwamen zulke walgelijke verhalen naar boven dat ik het bijna niet meer aankon. Ik heb toen momenten gekend dat ik het liefste in een hoekje was gaan zitten janken en gezegd had nu ‘even niet’. Dat heb ik niet gedaan want ik voelde een groot verantwoordelijkheidsgevoel voor die groep mensen.

Hoe reageerden de andere leden van de raad hier dan op?

Ik heb dit achter gesloten deuren afgehandeld. Dit leende zich niet voor de openbaarheid. Het ging hier over misstanden in de laatste tien, vijftien jaar, maar er zaten zulke privé-gevoelige zaken tussen, dat ik dat in één-op-één gesprekken met de wethouder en de gemeentesecretaris heb afgehandeld, natuurlijk wel met bijeenkomsten met de TBV-ers. Het heeft een jaar geduurd voor dat er schoon schip was gemaakt. De directeur is ontslagen, en het ‘vuile goed ’is overgeplaatst. De veroorzakers zijn weg.
Over dat plasmascherm was ik dus ontploft, en heel de raad was stil. De wethouder reageerde toen heel bot, en daar werd ik nog het meest boos over. Die houding. In de pauze kwam toen bijna de hele raad naar me toe, om te zeggen dat ze de motie die ik ging indienen allemaal zouden steunen.
De wethouder kondigde toen aan dat hij naar sponsoring zou zoeken voor het transport. Dat is toen de Rotary geworden, die hebben dat voor vijf jaar vastgezet.

Als je nu helemaal zelf zou kunnen bepalen wat er moet veranderen, wat zou je dan veranderen?

Dan zou ik me erop richten dat werkgevers mensen uit sociale zaken in dienst nemen zonder dat er sprake is van verdringing op de arbeidsmarkt. Met subsidies zou ervoor gezorgd moeten worden dat die mensen een volwaardig salaris verdienen. Je hebt op dit moment meer werkende armen dan dat je armen in de sociale dienst hebt. Vroeger bestonden dat soort subsidies wel, maar toen staken de bedrijven dat geld in eigen zak en bleven gewoon het minimum betalen. Op het moment gaat bijna niemand uit de bijstand naar een volwaardig salaris, misschien een paar enorme bofkonten die je op één hand kan tellen. Het gros wordt gewoon werknemer onder het minimumloon. Probleem is dat als je iets voor deze mensen wilt doen, je het geld ergens anders moet weghalen. En de belastingbetaler is al een vermogen kwijt aan mensen in de sociale dienst, en als je ze dan ook nog bijvoorbeeld zwembad de Kulk gaat afnemen krijg je natuurlijk reacties als: ‘en wij nou’?’

Aan de andere kant kan die belastingbetaler ook binnen een jaar in de bijstand zitten.

Dat realiseren ze zich vaak niet. Een grootverdiener zei me eens:’als ze de hypotheekrente gaan aanpakken moeten ze de huurtoeslag ook afschaffen’. Ik heb geantwoord dat een alleenstaande bijstandsgerechtigde 870 euro in de maand heeft bij een huur van ongeveer 550 euro. Hij zei toen; ‘Als dat zo is is er iets mis met het systeem’. Mensen met een zekere job die goed bij kas zitten missen het empatisch vermogen om te beseffen wat het is om te moeten leven van een bijstandsuitkering. Ze hebben ook vaak de arrogantie om te denken dat het hun nooit kan gebeuren.
Alles wat langer dan 10 jaar in de bak bij de sociale dienst zit is eigenlijk hopeloos. Val je in categorie 4 werd er tien jaar geleden al niet meer naar je om gekeken. De fraude in die groep is ook enorm, negen van de tien keer hou je het alleen vol als je je niet perfect aan de regeltjes houdt. In het kader van de tegenprestatieregeling zie je wel dat er allerlei mensen die jaren thuis gezeten hebben opeens staan te schoffelen. Bij anderen verandert er niks in hun situatie. Het is een beetje willekeur, een gladde prater komt makkelijker weg. Het is ook afhankelijk van je clientmanager. Er zitten een paar bikkelharde tussen heb ik gehoord. En in het Aanvalsplan sociale zaken lees ik een beetje de visie ‘hou ze maar bezig, dan hebben ze minder tijd voor andere praktijken’. Mijn visie en ook die van de SP is dat dit niet langer dan drie maanden, in uitzonderingsgevallen zes, mag duren, dan moeten ze uitstromen naar regulier werk of anders stromen ze weer de bijstand in.

Hoe zat het ook al weer bij Careyn?

Nog niet zo lang geleden zijn er 75 meiden bij Careyn ontslagen omdat ze niet voor minder salaris wilden werken. Terecht. Maar nu zie ik in het Aanvalsplan sociale zaken dat de gemeente er prat op gaat dat Careyn zich heeft opengesteld voor de kaartenbak van sociale zaken. Dan vraag ik me af in hoeverre Careyn doelbewust die 75 meiden eruit heeft gegooid omdat ze wisten dat ze een beroep konden doen op de kaartenbak van sociale zaken.

Dan ga je er als manager dus van uit dat je toch een sociale zaken aanbod krijgt en dat je je niet meer druk hoeft te maken over het betalen van je medewerkers.

Ja. En nu heeft Careyn ook nog eens in een nieuwsbrief laten weten geen contracten meer te verstrekken. Nou weet ik niet hoeveel meiden er aan het werk zijn gezet bij Careyn, maar als die geen contracten meer verstrekt, zijn ze eigenlijk bezig met bezigheidtherapie want een toekomst zit er niet in. Er speelt hierin natuurlijk ook mee dat in 2014 75% van de thuiszorg vervalt. Careyn kan dus niet onbeperkt contracten verstrekken, maar die meiden die nu aan het werk zijn gezet hebben gewoon geen toekomst. En dan vraag ik me ook af hoe het gaat met die 75 meiden die ontslagen zijn. Die komen waarschijnlijk met een U-bocht via het UWV weer terug bij Careyn, en dan moeten ze alsnog voor dat mindere salaris aan het werk. Te gek voor woorden wat er nu allemaal gebeurt.

Dus al die instanties werken samen om te zorgen dat die vrouwen worden onderbetaald.

Ja, als ze maar bezig zijn. Fatsoenlijk salaris zit er gewoon niet meer in. En dan vinden ze het nog gek dat ze ze niet motiveren. Stel je voor, je bent een alleenstaande moeder, kostwinner, en je mag je zes slagen in de rondte werken voor zo’n bedrag. Dan heb je ook nog eens de pech dat je een nul-urencontract hebt en aanvulling mist van het minimabudget. Je weet ook dat je nooit een contract zal krijgen. Voor een hele groep gaan we in Nederland naar een lage lonenland toe, ben ik bang. Misschien een beetje een angstscenario. Ik denk dat het de bedoeling is dat de salarissen in bijvoorbeeld Polen en Nederland naar elkaar toegroeien. Maar dan moeten ze ook wel de lasten aanpakken. Wij hebben hier gigantisch hoge lasten. Daar willen ze in de Tweede Kamer niet over nadenken. Lokaal gaan wij daar niet over.

Je zegt op de SP-site dat het een vorm van beschaving is als van de mensen die het beter hebben solidariteit gevraagd wordt. Wat is dan je maatstaf voor het beter hebben?

Simpel gezegd: dat geldt voor mensen die in een maand een stukje geld i.p.v. een stukje maand overhebben. Maar dan wel naar draagkracht. Maar het draagvlak onder de draagkrachtigen neemt steeds verder af. Dat baart mij zorgen. Als je hoort dat de afgelopen maand 22.000 mensen hun werk zijn kwijtgeraakt, waar haal je dan het gore lef vandaan om te zeggen dat het hun eigen schuld is. Je hebt natuurlijk een periode gehad dat er werk in overvloed was, maar die tijd is over.

Volgens de PvdA en de VVD zorgen de huidige regeringsplannen (versoepeling ontslagrecht, inkorting WW en dergelijke) voor meer werkgelegenheid. Wat is jouw mening daarover?

Natuurlijk krijg je daardoor niet meer werkgelegenheid. Het is gewoon opschuiven. De dure werknemers gaan eruit en de goedkope worden aangenomen, er gaat er één uit en er komt er één voor terug. Het is gewoon weer een ordinaire bezuinigingsmaatregel voor de werkgevers.

Hoe zou het komen dat zoveel andere politieke partijen hiermee akkoord gaan?

Dat is een worsteling voor de SP. Bijvoorbeeld met de ontslagversoepeling en de AOW, of neem Europa, marktwerking, ik heb honderden voorbeelden. Wij denken wat, wij roepen wat, iedereen is tegen en uiteindelijk krijgen we gelijk. Het kan lang duren, maar uiteindelijk komen ze er achter dat het versoepelen van het ontslagrecht, de AOW, wat ze met de SW van plan zijn geen donder helpt. Het gaat van kwaad tot erger.

Waarom hobbelen ze toch door op die weg?

Dat is het bord voor z’n kop van de politicus. Dat zijn allemaal mensen die niet met hun poten in de samenleving staan. Ze zijn het contact met de realiteit van die samenleving volledig kwijt, als ze dat al ooit gehad hebben.

Wat is er veranderd in je raadswerk nu we een wethouder hebben? Je moet nu rekening houden met coalitieafspsraken.

Af en toe het gevoel dat je op moet zitten en pootjes moet geven. Maar dat doen we niet altijd. Bijvoorbeeld met de afvalstoffenheffing hebben we gedreigd de stekker eruit te trekken. Dat vond ik een ordinaire bezuiniging. Maar aan de andere kant, in de oppositie kreeg je minder voor elkaar dan nu. Het is een beetje een dubbel gevoel. Ik heb tien jaar lang oppositie gevoerd, dus het is wel even omschakelen. In het begin vond ik het heel vervelend, maar je moet gewoon leren ermee om te gaan.

Op de gemeente wordt bezuinigd en moet meer taken gaan uitvoeren zoals regeling Werken naar vermogen, de WMO en dergelijke. Kan de gemeente volgens jou die extra taken aan?

Ik heb geen idee want ik heb geen overzicht over de financiën. Ik weet dat het er slecht voorstaat. Het gaat zich pas in 2014 afspelen dus dat is nog een beetje koffiedik kijken. Ik weet wel dat het college zich er zorgen over maakt, dat zal niet voor niks zijn.

En kan jij als raadslid nog wel toezicht houden?

Dat toezicht daar maak ik me geen zorgen over. Sociale zaken zit bij wijze van spreken in m’n genen. De vraag is meer wat wij nog kunnen doen als het allemaal gaat om uitvoering vanuit het rijk. Er worden ons wetten opgelegd waar echt gedrochten tussen zitten. In hoeverre is dat realiseerbaar? Ik zou graag zien dat de gemeenten meer autonomie hadden op dat vlak. Op dit moment heb je maar te volgen wat Den Haag zegt. Daar hebben alle gemeentes last van.

Collegaraadsleden nemen wel eens een neerbuigende houding aan ten opzichte van SP-raadsleden. Hoe ga je daar mee om?

Daar heb ik zelf geen last van. Vroeger was het wel erger hoor. Dan was het zo van: ‘daar heb je d’r weer één van de SP’. Ik heb er twee jaar over gedaan voor ze me een beetje serieus namen. Vroeger, zeg maar vóór Arnout en Alke, was het toch meer de tegenpartij, overal tegen. Dat dogmatische is er wel vanaf. We staan open. Je vaart nog steeds je eigen koers, maar je wilt toch met z’n allen Vlaardingen mooier en beter maken. Ook de VVD kan een goed voorstel hebben. Je moet naar het voorstel kijken en niet naar waar het vandaan komt. Dat hebben we als SP heel lang gehad, als de SP met een voorstel kwam werd het gewoon altijd direct van tafel geveegd. Als een coalitiepartij met hetzelfde plan was gekomen had men het een geweldig plan gevonden. Er wordt helaas nog steeds te veel gekeken naar bij welke partij een plan vandaan komt, terwijl ik vind dat er meer gekeken moet worden naar wat in het belang van Vlaardingen is.

Je bent één van de drukste SP-ers in Vlaardingen. Waar haal je de energie vandaan?

Ik ben druk in de SP, ik ben moeder, ik ben vader, ik ben timmerman, ik ben tuinman, ik ben huishoudster. Soms loop ik op m’n werkbrauwen. Soms denk ik echt nu even niet. Maar dan komt er weer een mail, en dan gaat m’n adrenaline weer stromen en dan ga ik maar weer. Als iets me niet aanstaat kan ik niet niets doen. Als ik boos ben moet het eruit. Net alsof er een ei dwarszit zeg maar.

Hoeveel tijd besteed je aan je politieke werk?

Het is voor mij een fulltime baan. Hollen of stilstaan. Ze noemen me de conciërge van de partij.

Hoelang doe je de Hulpdienst al?

Vijftien jaar. Als mensen onrechtvaardig behandeld worden ga ik erop in. Ik doe geen toezeggingen, ik ga eerst op onderzoek uit. Kijk, als ik met de Hulpdienst mensen aan de telefoon krijg is het eerste wat ik vraag “heb je fraude gepleegd?”, en als dat het geval is dan ben ik een harde, dan houdt het voor mij op. Maar er zijn ook gevallen waarbij de sociale dienst wat meer coulant zou kunnen zijn. De sociale dienst is hier en daar erg kort door de bocht. Dat is harder geworden in de loop der jaren. Je hoort het nu op het nieuws, ze zoeken de grenzen van de wet op. Dat gebeurt hier in Vlaardingen ook. We zitten in een glijdende schaal. Dat heeft te maken met de bezuinigingendruk, er gaan natuurlijk wel miljoenen in om in Vlaardingen, maar ook met de scoringsdrang, het beste jongetje van de klas willen zijn. Ik vind dat dat niet ten koste mag gaan van de mensen. Ze zijn nu heel trots dat ze het aantal mensen in de bijstand hebben verminderd, maar ik vraag me echt af hoeveel er daarvan nu zoveel zijn gaan verdienen dat ze geen gemeentelijke kwijtscheldingen meer nodig hebben. Op dit moment speelt er een ‘minimabudget’, dat is voor mensen die met hun loonstrookje kunnen aantonen dat ze zes maanden gewerkt hebben zonder een aanvulling van de sociale dienst te ontvangen. Tachtig procent van de mensen die uit de bijstand zijn hebben nog steeds zo’n aanvulling nodig. Die komen dus niet in aanmerking voor het minimabudget. Dat zijn mensen die werken, die hebben een nul-urencontract, een gedrocht, die hebben bijvoorbeeld een aanvulling van 70 euro per maand. Die krijgen dus dat minimabudget niet, als je een gezinnetje hebt toch ongeveer 550 euro. Ik heb toen ik met die regel instemde niet kunnen overzien dat dit er het gevolg van zou zijn. Dat soort dingen merk je vaak pas tijdens de uitvoering. Nu worden nieuwe regels wel geevalueerd, en de ruimte voor aanpassingen is er wel , maar het geld ontbreekt. Ik ben daar heel eerlijk in, we kunnen goede plannen hebben maar als het niet gaat moet je ergens anders alternatieven zoeken en dat is moeilijk in deze tijd.

Het ernstigste dat ik in die vijftien jaar heb meegemaakt was de TBV. Pas geleden heb ik nog een huisuitzetting voorkomen. Een vrouw wist niet goed de weg naar de instanties en was sinds september zonder inkomsten komen te zitten, en ook nog eens uit de voedselbank geschreven vanwege een fout, maar dat is nu gelukkig hersteld. Het merendeel van wat aanklopt heeft aan een advies genoeg, maar soms is persoonlijke bemoeienis nodig. Er zijn mensen waarbij alles fout gaat.
Is het niet meer een overheidstaak om die gevallen op te vangen?

Nee, die problemen ontstaan juist door falen van de overheid. De overheid, ambtenaren zijn ook maar mensen. Ook die maken fouten. De slager zelf kan z’n eigen vlees niet keuren. In dat opzicht doen wij het als SP en als Hulpdienst heel erg goed. De overheid faalt en dan komen ze bij ons. Het is de SP bij uitstek om dit soort dingen te signaleren. Ik maak ook regelmatig een koppeling naar de landelijke SP. Zo gaat informatie van onderaf naar het volgende niveau, waar dingen misschien aangepakt kunnen worden.

Volgens onderzoeken zijn Nederlanders gelukkig. Zie jij veel gelukkige mensen in Nederland?

Meer zure. Ik zie alleen maar mensen die zich ongelooflijk veel zorgen maken. Maar er is een groep die zit er financieel zo gunstig voor, die hebben een duur huis en een dure auto en gezonde kinderen, die hebben geen zorgen. Hoe representatief zijn die onderzoeken? Welke groep enqueteer je op zo’n moment? Ze moeten het ook niet aan mij vragen. Ik ben zo’n kabbeltype, meer gelijkmatig. Maar in dit werk heeft iedereen wel eens een moment dat z’n grens is bereikt. Je incasseringsvermogen is dan gedaald. Dan schiet ik wel eens uit m’n slof.